Σύντομη περιγραφή – ορισμός

Τα δόντια αποτελούν τα όργανα μάσησης του ανθρώπου. Ο αριθμός τους ανέρχεται σε 32, 16 σε κάθε γνάθο και αποτελούν μαζί με τις γνάθους, τους μύες που προσφύονται σ’ αυτές και τα ούλα (περιοδόντιο) το στοματογναθικό σύστημα.

Κάθε δόντι βρίσκεται κατά τα 2/3 μέσα σε ειδική κοιλότητα της γνάθου που λέγεται φατνίο ενώ το υπόλοιπο σώμα του δοντιού εξέχει μέσα στο στόμα. Το τμήμα αυτό λέγεται μύλη, ενώ μέσα στο φατνίο βρίσκονται οι ρίζες του δοντιού.

Η μύλη του δοντιού είναι κατασκευασμένη από δύο ουσίες: την αδαμαντίνη εξωτερικά που είναι και η σκληρότερη ουσία του ανθρώπινου οργανισμού και εσωτερικά την οδοντίνη, μια ουσία λιγότερο σκληρή. Οι δύο αυτές ουσίες περιβάλλουν και προστατεύουν τον πολφό του δοντιού που αποτελείται από αγγεία και νεύρα που τρέφουν και νευρώνουν το δόντι και βρίσκεται στο κέντρο της μύλης μέσα σ’ ένα χώρο που λέγεται μυλικός θάλαμος.

Οι ρίζες των δοντιών εξωτερικά περιβάλλονται από μια άλλη ουσία, την οστεΐνη, κάτω από την οποία βρίσκεται η οδοντίνη. Κεντρικά και κατά μήκος της ρίζας διαμέσου του ριζικού σωλήνα διέρχονται τα αγγεία και τα νεύρα του δοντιού τα οποία εξέρχονται από μια μικρή τρύπα στο άκρο της ρίζας το ακροριζικό τρήμα. Τα δόντια μαζί με τις γνάθους, τους μύες που προσφύονται σ’ αυτές και τα ούλα (περιοδόντιο), αποτελούν ένα ενιαίο σύστημα, το στοματογναθικό σύστημα που κύρια λειτουργία του είναι ο τεμαχισμός και η σύνθλιψη της τροφής.

Τα δόντια και των δύο γνάθων τα χωρίζουμε σε δύο ομάδες: α) τα πρόσθια που είναι 2 τομείς (κεντρικός και πλάγιος) και ένας κυνόδοντας σε κάθε ημιμόριο (κάθε γνάθο την χωρίζουμε σε δύο τμήματα, δεξί και αριστερό, που λέγονται ημιμόρια) που χρησιμεύουν για τον τεμαχισμό της τροφής, και β) τα οπίσθια που είναι 2 προγόμφιοι και 3 γομφίοι (γνωστοί και ως «τραπεζίτες»), σε κάθε ημιμόριο που χρησιμεύουν για την σύνθλιψη της τροφής. Έχουμε έτσι 16 δόντια σε κάθε γνάθο και 32 συνολικά μέσα στο στόμα.

Τα πρώτα δόντια που θα βγουν στο στόμα (η εμφάνιση τους -ανατολή- αρχίζει σε ηλικία 6 μηνών και ολοκληρώνεται σε ηλικία 3 ετών), λέγονται νεογιλά και είναι συνολικά 10 σε κάθε γνάθο: 2 τομείς 1 κυνόδοντας και 2 γομφίοι σε κάθε ημιμόριο. Τα δόντια αυτά θα αντικατασταθούν από τα μόνιμα δόντια. Η αντικατάσταση αυτή αρχίζει σε ηλικία 6 ετών με την εμφάνιση στο στόμα του πρώτου μόνιμου δοντιού που είναι ο πρώτος γομφίος της κάτω γνάθου ο οποίος λέγεται και εξαρίτης. Τα τελευταία δόντια που ανατέλλουν στο στόμα είναι οι τρίτοι γομφίοι που λέγονται και φρονιμίτες. Χαρακτηριστικό αυτών των δοντιών είναι ότι η ανατολή τους, πολύ συχνά, παρουσιάζει προβλήματα που οφείλονται κυρίως, στην έλλειψη χώρου. Ετσι πολλές φορές βγαίνουν με ανώμαλη κλίση, ενώ άλλες φορές ανατέλλει μόνο ένα μέρος της μύλης τους (ημιέγκλειστοι). Όταν δεν εμφανίζονται καθόλου, αλλά παραμένουν μέσα στο κόκαλο της γνάθου λέγονται έγκλειστοι.

Τα δόντια πέρα από την μάσηση, παίζουν σημαντικό ρόλο στην αισθητική του προσώπου, όπως επίσης και στην ομιλία. Η απώλεια έστω και ενός δοντιού, επηρεάζει σημαντικά και τις τρείς αυτές λειτουργίες. Πρέπει να ξέρουμε λοιπόν ότι κάθε ένα από τα δόντια που έχουμε μέσα στο στόμα, είναι απαραίτητο για τη σωστή λειτουργία αυτού που ονομάσαμε στοματογναθικό σύστημα.

Διαβάστε επίσης

• Φροντίστε το στόμα του σκύλου σας
• Παιδιά με γερά δόντια!
• Πονόδοντος και ούζο… καμία σχέση!
• Τερηδόνα και ουλίτιδα της κύησης
• Όψεις ρητίνης – Bonding, μια λύση για το χαμόγελο που όλοι ονειρευόμαστε